 |
 |
 |
 |
 |
 |
|---|
|
- akcije - antropologija - arheologija - bankarstvo - beletristika - biznis - ekonomija - etnografija - etnologija - filozofija - finansije - gastarbajteri - gastronomija - geopolitika - istorija - istorija umetnosti - istraživanja - jezik - književnost - kontrola kvaliteta - lingvistika - menadžment - metodika - narkomanija - novinarstvo - obrazovanje - pedagogija - popularna psihologija - pravo - psihologija - religija - saveti - slikarstvo - sociologija - sport - srpski jezik - turizam - zaštita - zdravstvo
Ukupno članova: 9112 Najnovi član: uros:dd Najnoviji tekstovi:
    |
30. januar. 2007. ILIRI - legenda i istorija
Japodi su zauzimali područje srednje Dalmacije, sa centrom u Zadru, koji je prethodno bio sedište Liburna. Ardijeji su zauzimali područje Crne Gore i severni deo Albanije. Na vrhuncu moći prostirali su se, otprilike, od Bokokotorskog zaliva do severozapadne Makedonije. U trećem veku pre nove ere su osnovali plemenski savez, koji je obuhvatao prostor od reke Vojuše do donje Neretve, a u unutrašnjosti do Dardanaca. Sedište im je bilo prvo u Rizonu (današnji Risan), a kasnije u Škodri (današnji Skadar). Brojna osvajanja su ih dovela u sukob sa Rimljanima, koji su ih potom pokorili. Kao pravi ratnici, često su dizali bune i ustanke, pa su ih Rimljani preselili u unurašnjost današnje Hercegovine, gde su se stopili sa drugim plemenima. O ilirskom jeziku, kao i o drugim znamenitostima tog naroda, ne postoji mnogo pisanog materijala, a saznanja se uglavnom dobijaju iz indirektnih izvora. Tome je najviše doprinelo to što su Iliri živeli u udaljenim i zabačenim krajevima i što su bili nepismeni. Najviše tragova o Ilirima ostavili su Grci i Rimljani. Naučnik Kticic je svoju tezu o postojanju tri ilirska jezika: - čisti (izvorni) ilirski, - panonski ilirski, - liburnijski (liburnski) i japodski (po nazivima plemena), zasnovao na geografskom i lingvističkom položaju njihovog prostiranja. Medjutim, o liburnskom I japodskom se ne zna skoro ništa, ali se zna da su pripadnici ta dva plemena nastanjivali gradove: Zadar, Senj i Skradin. O samom jeziku se mnogo više doznaje na osnovu mesapskog (specifičan ilirski jezik ili, po nekim istraživačima, to je (neki) indoevropski jezik sa ilirskim elementima, u kome preovladjuje grčki uticaj). Mesapskim se govorilo u Kalabriji (jugozapadni planinski poluostrvski krak Italije) i na različitim lokalitetima Južne Italije. Na grčkom lakonijskom (lakonskom) alfabetu je pronadjeno oko 400 pisanih spomenika. Inače, Lakonija je oblast na grčkom Peloponezu, čiji je glavni grad Sparta. U Italiji, nedaleko od mesta Brindizi, otkriven je sarkofag sa delovima ploča, na kojima su dva reda slova nepoznatog porekla. Odredjeni naučnici smatraju da bi to mogao biti mesapski alfabet. A na osnovu rimskih zapisa saznajemo da su Mesapi u petom veku pre Hrista snabdevali grad Tarant vunom i predivom, a da su čak u trećem veku pre Hrista prodavali svoje proizvode u Rimu. Hesihije je dao u svom delu nekoliko reči iz mesapskog, koje je prokomentarisao kao veoma slične grčkim rečima. Recimo: zi - zeus (gr.) - Zevs, brention - brendon (gr.) - jelen, pa otuda i Brindizi - grad jelena. Glavnim izvorom ilirskih reči smatra se :Leksikon ilirskih reči, koga je sastavio nemački naučnik Hans Krae. U njemu se nalazi kratak pregled ilirskih naziva mesta (toponimi) i imena ljudi (antroponomi). Procesom helenizacije (na jugu) i romanizacije (na severu i zapadu) nestaju Iliri, pa i njihov jezik. Medjutim, njihovo bitisanje na prostoru Balkana je ostalo sačuvano i do današnjeg dana. Ono se ogleda u brojnim nazivima mesta i reka, kao što su nama svima poznati: Neretva, Kupa, Mlava, Drava, a možda i Sava, Morava, Niš (latinizirano Naisos), Lipljan, Labin (u Istri) U srpskom jeziku su se očuvali nazivi koji podsećaju na nazive ilirskih plemena: Mesapa, Japoda i Ardijeja, kao što je, na primer, japad - osojna strana, zapad. Naziv Ardijeji se vezuje za latinsku reč arduus - strm, okomit, pa bi se njihov etnonim mogao prevesti kao gorštaci ili brdjani. Latinski oblik grada Jadora, dalo je Zadar. Prema ilirskom korenu danu - u značenju reka, rečica, potok, dobijena je reč Danubius - Dunav, a od pretpostavljenog Drowos - Drava. Iako fizički nisu medju nama, Iliri su ostavili bitnog traga u našem jeziku. Aleksandra Blažević  |
AKTIVNI OGLASI:
Najnoviji blogovi:
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vaš ID :
Prisutni na sajtu:
Ukupno prisutno na sajtu: 9
Prijavljeni: 0 ||| Gosti: 9